Güneş Sistemi’ne dışarıdan gelen gizemli cisim 3I/ATLAS, NASA’nın Europa Clipper ve Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) Hera uzay araçlarının yanından geçmeye hazırlanıyor. Bu karşılaşmanın 25 Ekim-6 Kasım 2025 tarihleri arasında gerçekleşmesi bekleniyor.
Bilim insanları, bu olayın insanlık tarihindeki ilk “yıldızlararası kuyruklu yıldız iyon kuyruğu gözlemi” olabileceğini ifade ediyor.
“KUYRUĞUNA DALACAĞIZ”
Avrupalı araştırmacıların henüz hakem onayından geçmemiş makalesine göre, her iki uzay aracı da 3I/ATLAS’ın iyon kuyruğuna girecek. Bu durum, Güneş Sistemi dışından gelen bir cismin iyon kuyruğundaki parçacıkları doğrudan inceleme olanağı sunacak.
İyon kuyruğu, kuyruklu yıldızın çekirdeğinden ayrılan ve milyonlarca kilometre uzanan yüklü parçacıklardan oluşmaktadır. Bu tür kuyruklarla karşılaşmalar son derece nadirdir ve bilim insanlarına Güneş Sistemi’nin ötesinden gelen ham materyali doğrudan analiz etme imkânı sağlar.
Bu hesaplamalar, araştırmacıların geliştirdiği Tailcatcher adlı yazılım aracılığıyla yapıldı. Yazılım, Güneş rüzgârının yönünü ve hızını dikkate alarak bir uzay aracının iyon kuyruğuna en yakın geçiş noktasını hesaplıyor.
3I/ATLAS için hesaplanan en yakın mesafe ise yaklaşık 8 milyon km. Bilim insanları, Europa Clipper’ın tüm iyon bileşenlerini ölçemeyeceğini, ancak kuyruklu yıldızın iyon kuyruğunun yapısı ve bileşimi hakkında önemli veriler sağlayabileceğini belirtiyor.
“UZAYLI” TARTIŞMASI
Öte yandan, Güneş Sistemi’nden hızla geçen yıldızlararası nesne 3I/ATLAS, gökbilimcilerin ilgisini çekmeye devam ediyor. İlk olarak Temmuz 2025’te keşfedilen ve bir şehir büyüklüğünde olduğu tahmin edilen bu nesne, hem bilimsel hem de spekülatif çevrelerde büyük yankı uyandırdı.
Birçok bilim insanı onu doğal bir kuyruklu yıldız olarak değerlendirirken, Harvard Üniversitesi’nden astrofizikçi Dr. Avi Loeb, 3I/ATLAS’ın “yabancı bir teknoloji” ürünü olabileceğini öne sürüyor.
Loeb, kısa süre önce verdiği bir röportajda 29 Ekim tarihine dikkat çekerek sosyal medyada ve basında spekülasyonların artmasına neden oldu.
ANTİ-KUYRUK TARTIŞMASI
Hawaii’deki Keck II Teleskobu ile yapılan son gözlemler, 3I/ATLAS’ın Güneş yönünde uzanan bir “anti-kuyruk” sergilediğini ortaya koydu. Harvard’lı gökbilimci Avi Loeb, bu fenomenin “alışılmışın dışında bir yönelim gösterdiğini” savunuyor.
Henüz hakem değerlendirmesinden geçmemiş bir çalışmada, araştırmacılar Keck verilerini kullanarak, nesnenin siyanür ve nikel gazı salınımı yaptığını doğruladı. Bu gazların hem Güneş’e doğru hem de ters yönde püskürtülmesi, “anti-kuyruk” olgusunun açık bir kanıtı olarak değerlendiriliyor.
Loeb’e göre en dikkat çekici durum, 3I/ATLAS’ın beyaz ışık görüntülerinde klasik bir kuyruklu yıldız kuyruğunun izine rastlanmamasıydı. Normalde Güneş’ten gelen ışık basıncı, toz parçacıklarını geriye doğru iterek parlak bir kuyruk oluştururken, bu nesnede durum farklı gözlemleniyor.
Diğer bilim insanları ise bu garip görünümün doğal süreçlerle açıklanabileceğini dile getiriyor. Dünya’nın uzaydaki konumu nedeniyle, bir kuyruklu yıldızın geniş kuyruğunun optik bir illüzyon yaratabileceği ya da Güneş rüzgârının itiş gücüne direnebilen büyük toz tanelerinin Güneş yönünde bir uzantı oluşturabileceği öne sürülüyor.
Kaliforniya Üniversitesi’nden gezegen bilimci Michael Busch, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Dönen bir kuyruklu yıldız çekirdeğinden çıkan büyük parçacıklar, yörünge boyunca hem önünde hem de arkasında birikerek bu görünümü oluşturabilir” ifadesini kullandı.
GÖZLEM KAMPANYASI
Bu alışılmadık davranışlar nedeniyle Uluslararası Asteroit Uyarı Ağı (IAWN), 3I/ATLAS’ı özel inceleme listesine aldı. Bu, ağın tarihinde ilk kez bir yıldızlararası nesnenin “potansiyel tehdit değerlendirme” kampanyasına dahil edilmesi anlamına geliyor.
IAWN, dünya genelindeki teleskoplar ve gözlemevleriyle iş birliği yaparak, Dünya’ya yakın nesneleri izliyor ve olası çarpışma risklerini değerlendiriyor.
Yetkililer, 3I/ATLAS’ın yörüngesini tahmin etmenin “benzersiz zorluklar” içerdiğini belirterek nesneyi “Comet Astrometry Campaign” adlı özel izleme programına dahil etti.
IAWN, 27 Kasım 2025-27 Ocak 2026 tarihleri arasında küresel bir gözlem ve eğitim tatbikatı başlatacak. Bu süreçte dünya çapındaki teleskoplar ve takip sistemleri 3I/ATLAS’a odaklanarak, bu yıldızlararası ziyaretçinin gökyüzündeki konumunu belirlemeye çalışacak.
