Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, kanser, kalp ve damar hastalıklarının ardından önemli bir halk sağlığı sorunu olarak ikinci sırada yer almaktadır. Bununla birlikte, tedavi maliyetlerinin yüksekliği, ülkelerin ekonomi üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Dünyada, 75 yaşına kadar her 5 kişiden 1’inin kanserle karşılaşacağı ve her 10 kişiden 1’inin bu hastalık nedeniyle yaşamını yitireceği öngörülmektedir. Hem dünya genelinde hem de Türkiye’de en yaygın olan kanser türleri arasında akciğer, meme ve kolorektal kanserler bulunmaktadır.
Türkiye’de, akciğer kanseri başta olmak üzere, tütünle ilişkili kanserlerin görülme sıklığı özellikle erkeklerde yüksek seviyelerde seyrederken, kadınlarda da akciğer kanseri vakalarının artış göstermesi dikkat çekmektedir. Son bir yıl içerisinde yaklaşık 30 bin kişiye akciğer kanseri tanısı konulmuştur.
Meme kanseri, kadınlarda en sık rastlanan kanser türü olma özelliğini sürdürmektedir. Tanı konulan her 4 kadın kanserinden biri meme kanseridir. Çocukluk çağı kanserleri arasında ise en yaygın olanı çocukluk çağı lösemileri olarak kaydedilmektedir. Bu türleri, lenfomalar ve merkezi sinir sistemi tümörleri takip etmektedir.
2024’TE 9 MİLYON 500 BİN KANSER TARAMASI YAPILDI
Kanser hastalıklarının yüzde 90’ının çevresel faktörlere, yüzde 10’unun ise genetik etkenlere bağlı olarak geliştiği bilinmektedir. Çevresel risk faktörleri; tütün kullanımı, alkol tüketimi, fazla kilo veya obezite gibi faktörlerle etkileşim içinde olup, uygun tedbirlerle yüzde 30 ile yüzde 50 oranında önlenebilir.
Erken teşhisle tedavi edilebilir olan kanser türlerinin farkındalığı, bu hastalığın belirtilerinin bilinmesi ve tarama faaliyetlerinin yaygınlaşması büyük önem taşımaktadır.
Toplum tabanlı kanser tarama aktiviteleri, Birinci Basamak Sağlık Kuruluşları (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM), Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) ve Mobil Tarama Araçları aracılığıyla ücretsiz olarak gerçekleştirilmektedir.
2025 yılı Ocak ayı itibarıyla, 48’i mobil olmak üzere toplam 423 tarama merkezi faaliyete geçti. Ulusal Kanser Tarama Programı çerçevesinde, 40-69 yaş arasındaki kadınlara iki yılda bir mamografi ile meme kanseri, 30-65 yaş arasındaki kadınlara beş yılda bir HPV-DNA testi ile serviks kanseri, 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere ise iki yılda bir gaitada gizli kan testi ile kolorektal kanseri taranması uygulamaları yapılmaktadır.
Türkiye genelinde, geçen yıl toplamda 3 milyon 500 bin meme kanseri, 3 milyon 500 bin serviks kanseri ve 2 milyon 500 bin kolon kanseri taraması gerçekleştirilirken, ülke genelinde yapılan toplam tarama sayısı 9 milyon 500 bine ulaşmıştır.
