Türk ordusunun 29 Nisan 1916’da kazandığı Kut’ül Amare Savaşı, Birinci Dünya Savaşı’nın önemli muharebelerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Bu zaferin anlamı ve tarihi hakkında detaylı bilgiler sunuyoruz…
Halil Paşa’nın, İngiliz birliklerini 29 Nisan 1916’da teslim almasıyla duyurduğu Kut’ül Amare Zaferi’nin 109. yıl dönümü kutlanmaya devam ediyor. Irak Cephesi’nde yaşanan bu savaş, Türk ordusunun kesin zaferiyle sonuçlanmıştır. Bu zafer, İngiliz Tümgeneral Charles Vere Ferrers Townshend komutasındaki birliklerin ele geçirilmesiyle kazanılmıştır ve Birinci Dünya Savaşı’nın Çanakkale’den sonraki “en büyük zaferi” olarak kayıtlara geçmiştir.
ZAFER’E GİDEN SÜREÇTE YAŞANANLAR
Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Dairesi Başkanlığı’nın verilerine göre, İngiliz tarihçi James Morris tarafından “Britanya askeri tarihinin en aşağılık teslimi” olarak nitelendirilen Kut’ül Amare Savaşı, Irak’ın doğusunda, Dicle Nehri kıyısındaki Kut şehri yakınlarında İngiliz ve müttefiklerinin kuşatılmasıyla başlamıştır. Savaş, Osmanlı ordusunun kasabayı ele geçirip, İngiliz birliklerinin tamamının esir alınmasıyla sona ermiştir.
Tümgeneral Townshend komutasındaki İngiliz 6. Tümeni, Bağdat’a ilerlediği sırada, 22-23 Kasım 1915’te Selmanı Pak Muharebesi’ni kaybederek geri çekilmiştir. 3 Aralık’ta Kut kasabasına ulaşmış ve bu noktada kuşatılmıştır. Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa’nın komutası altındaki Osmanlı birlikleri, 27 Aralık itibarıyla Kut’u kuşatmaya başlamıştır. İngilizler, kutu kurtarma girişimlerinde bulunmuş, ancak 6 Ocak 1916’da gerçekleşen Şeyh Saad Muharebesi’nde ağır zayiat vermişlerdir. Ardından 19 Nisan 1916’da Mareşal von der Goltz’un tifüsten ölmesinin ardından Halil Paşa 6. Ordu komutanı olarak atanmıştır ve 29 Nisan’da General Townshend’in birliklerini teslim almıştır.
“ASKERLERİMİ SİZE TESLİME HAZIRIM”
Tümgeneral Charles Townshend, kuşatma sırasında Halil Paşa’ya bir mektup yazarak ordusunu teslime hazır olduğunu belirtmiştir. Mektubunda, “Açlık bizi silah bırakmaya zorluyor. Orduya iyi davranılmasını rica ediyorum.” ifadelerine yer vermiştir. Townshend, teslim olduktan sonra İstanbul ve ardından Londra’ya geçeceğini dile getirmiştir. Ayrıca, Kut’taki askerlerin durumunu anlatmış ve yaralıların Hindistan’a sevk edilmesini önerdiğini iletmiştir.
İNGİLİZ ORDUSU TESLİM OLDU
6. Ordu Komutan Vekili Halil Paşa, 16 Nisan’da Enver Paşa’ya gönderdiği mesajda, “Tümgeneral Townshend, ordusunu teslim ettiğimizi bildiririm.” şeklinde açıklamada bulunmuştur. Halil Paşa, İngiliz askerlerinin gece silahlarını tahrip ederek teslim olduklarını ve ertesi gün harp esiri olarak alınmaya başlandığını belirtmiştir. Toplamda 13 bin 300 asker teslim alınmış, bu sonuç sonrası Kut’taki hükümet konağında Osmanlı bayrağı çekilmiştir.
6.ORDUYA MESAJ
Zafer sonrası Halil Paşa, 6. Ordu’ya yayımladığı mesajda şu ifadeleri kullanmıştır: “Arslanlar, bütün Osmanlılara şeref ve şan, İngilizlere karşı elde ettiğimiz bu zaferde şehitlerimizin ruhları sevinçle gülüyordur.” Halil Paşa, bu savaşta büyük bir zafer elde edilmesi ve tarih boyunca görülmemiş bir başarı kaydedilmesinin altını çizerken, askerlerine olan minnetini de belirtmiştir.
